2019 ވަނަ އަހަރުގެ ސެޕްޓެމްބަރު 21 ވަނަ ދުވަހުގެ ރޭ އަބަދަށްފެހި މަގުގައި ހިނގި އަލިފާނުގެ ހާދިސާއާއެކު އެންމެ އަކަ ކިލޯމީޓަރެއް ހުންނަ މާލޭގައި ކެމިކަލް ގުދަންތައް ބެހެއްޓުމަކީ ރައްކާތެރިކަމެއްތޯ ބަހުސްތައް ކުރެވެންފެށުނެވެ.

ހާދިސާގައި 4 ގުދަނުގައި ރޯވިއެވެ. އެ ހުރިހާ ގުދަނެއްގައި ހުރީ އަލިފާން ހިފާ ބާވަތްތަކުގެ ކެމިކަލްތަކެވެ. މީހުން ދިރިއުޅުނު 7 އިމާރަތަކަށް ބޮޑެތި ގެއްލުންތަކެއްލިބި 200 އަށްވުރެ ގިނަ މީހުންނަށް ވަގުތީ ބޯހިޔާވަހިކަން ފޯރުކޮށްދިނެވެ. ހާދިސާގައި ސީދާގޮތުންނާއި ނުސީދާގޮތުން ގެއްލުން ލިބުނު މީހުންގެ އަދަދު 400 އަށް އަރައެވެ. އެކަކު ނިޔާވެސްވިއެވެ.

ކެމިކަލް ގުދަންތައް މީހުން ނޫޅޭ ތަންތަނަށް ބަދަލުކުރުމުގެ މަޝްވަރާ ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ މައުމޫނު އަބުދުލްޤައްޔޫމްގެ ވެރިކަމުގައި ފެށުނެވެ. އެއަށްފަހު ކުރީގެ ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ އަބުދުﷲ ޔާމިންގެ ވެރިކަމުގައި އިންޑަސްޓްރިއަލް ވިލެޖް ހިއްކީ މިކަމަށް ހާއްސަކޮށްގެންނެވެ. ނަމަވެސް އޭރު އަމަލީ ސިފައެއް މިކަމަކަށް ނާދެއެވެ. 2019 ވަނަ އަހަރު ހިނގި ހާދިސާއާ ގުޅިގެން އޭރުގެ ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ އިބްރާހިމް މުހައްމަދު ސޯލިހު ނޭޝަނަލް ޑިޒާސްޓާ ކައުންސިލާއި ބައްދަލުކުރެއްވުމަށްފަހު އެތަންތަން މީހުން އުޅޭ ސަރަހައްދުތަކާ ދުރަށް ބަދަލުކުރުމަށް އެންގެވިއެވެ.

އޭރު ބެލިބެލުމުން މާލޭގައި އެކަނިވެސް 126 ގުދަނެއް ހުރިކަން ފާހަގަވެފައިވެއވެެ. އޭގެތެރެއިން 82 ގުދަނެއް ހުރީ މީހުން ދިރިއުޅޭ ސަރަހައްދުގައިކަމަށް އެމްއެންޑީއެފްއިން މައުލޫމާތުދިނެވެ.

އެފަހުން ރާއްޖޭގައި ފުރަތަމަ ފަހަރަށް ކެމިކަލް ގުދަންކުރުމާ އެތެރެކުރުމާ ބެހޭ ގަވާއިދެއް ހަދައި ގެޒެޓުކޮށް ކެމިކަލް ގުދަންތައް ތިލަފުއްޓަށް ބަދަލުކުރަން ނިންމިކަން އޭރުގެ ސަރުކާރުން ހާމަކުރިއެވެ. އަދި އޭރުގެ ސަރުކާރުން ތަކުރާރުކޮށް ބުނަމުން އައީ މާލޭގެ މީހުން ދިރިއުޅޭ ސަރަހައްދުގައި އެއްވެސް ކެމިކަލް ގުދަނެއް ނުހުންނާނެކަމަށެވެ. މައްސަލައަށް ހައްލެއް ނުހޯދިވަނިކޮށް 2022 ވަނަ އަހަރު އަނެއްކާވެސް ބޮޑު އަލިފާނުގެ ހާދިސާއެއް ހިނގީއެވެ.

އޭރުގެ ސަރުކާރުން ހެދި ދޮގު ފަޅާއަރައި 18 ކެމިކަލް ގުދަނެއް މާލޭގައި ހުރިކަމަށާއި ސަރުކާރަށް ތިލަފުއްޓަށް ބަދަލުކުރެވުނީ 34 ކެމިކަލް ގުދަންކަމަށް އަޑުފެތުރުނެވެ. ނަމަވެސް އޭރުގެ ސަރުކާރުން މި ވާހަކަތައް ދޮގުކުރެއެވެ.

މި ސަރުކާރު ވެރިކަމާ ހަވާޅުވުމަށްފަހު އެމްއެންޑީއެފްއިންވަނީ "އޮޕަރޭޝަން ހިރާސް ފާސް"ގެ ނަމުގައި މާލޭގައި ކެމިކަލް ގުދަންތައް ހުރިތޯ ބެލުމުގެ މަސައްކަތް ފަށާފައެވެ. އޮޕަރޭޝަން ކުރިއަށްގެންދާނީ މި މަހުގެ 15 ވަނަ ދުވަހުގެ ނިޔަލަށެވެ.

މި އޮޕަރޭޝަނަކީ މާލޭގައި ހުރި ކެމިކަލް ގުދަންތަކާއި ސްޓީލް ސްޓްރަކްޗަރތަކުގެ ތަފްސީލީ މައުލޫމާތު އެއްކޮށް، އެ ތަންތަނުގެ ރައްކާތެރިކަން ކަށަވަރުކުރުމާއި، އެފަދަ ތަންތަނުގެ ސަބަބުން ދިމާވެދާނެ ނުރައްކާތެރި ހާދިސާތަކަށް ތައްޔާރުވުމަށް ކުރިއަށް ގެންދާ އޮޕަރޭޝަނެކެވެ.

އެމްއެންޑީއެފް އިން ބުނީ މި އޮޕަރޭޝަނުގައި ކެމިކަލް ރައްކާކުރާ ތަންތަނާއި ވިޔަފާރިކުރާ ތަންތަން ހިންގަނީ ގަވާއިދާ އެއްގޮތަށްތޯ ބެލުމުގެ އިތުރުން، ގްރޭޓާ މާލެ އޭރިއާގައި ފަސޭހައިން އަލިފާންރޯވާ ފަދަ ތަންތަނާއި އެ ތަންތަނުގައި ހުރި ހިރާސްތައް ވެސް ދެނެގަންނާނެ ކަމަށެވެ.

މިކަމާ ގުޅޭ އިތުރު މައުލޫމާތު "މެންދުރު ޓީވީ"އާ ހިއްސާކުރެއްވީ އޮޕަރޭޝަންގެ އިންޗާޖު ބްރިގޭޑިއާ ޖެނެރަލް ޒުހުރީއެވެ. ޒުހުރީ ވިދާޅުވީ ކެމިކަލް ގުދަނަކަށް ހުއްދަދިނުމުގައި ބަލާނެ ކަންކަމުގެ ތެރޭގައި ކެމިކަލް ގުދަނުގައި ވަށައިގެން 20 ފޫޓު ދުރުގައި އެހެނިހެން އިމާރާތްތައް ހުރުމާއި، ކެމިކަލް ރައްކާކޮށްފައިހުރި އިމާރާތުގައި އެއްވެސް މީހަކު ދިރި ނޫޅޭކަން ކަށަވަރުކުރުމުގެ އިތުރަށް ކެމިކަލް ގުދަނަށް ހުއްދަ ދިނުމުގެ ކުރިން ގުދަން ހުރިގޮތް ބަލައި ފާސްކުރާނެކަމަށެވެ. ބޮޑެތި ގުދަންތައް ތިލަފުއްޓަށް ބަދަލުކުރިނަމަވެސް މަދު ކެމިކަލް ބެހެއްޓޭފަދަ ފިހާރަތަކަށް މާލޭގައިވެސް ހުއްދަ ދޫކޮށްފައިވާކަމަށް ޒުހުރީ ވިދާޅުވިއެވެ.

އޮޕަރޭޝަނެއްގައި 508 ތަނެއް ބަލައި ފާސްކޮށްފިއެވެ. ޒުހުރީ ވިދާޅުވީ އެމްއެންޑީއެފްއިން ތަން ޗެކްކުރަންދާއިރު ބަންދުކޮށްފައި ހުންނަކަމަށާއި އެކަމުގެ ސަބަބުން ޗެކް ކުރުމަށް ހުރަސްއެޅޭކަމަށެވެ.

އޮޕަރޭޝަނުގައި ފާހަގަވީކަންކަން:

• ހުއްދަ ހޯދައިގެން ކެމިކަލް ރައްކާކުރާ ތަންތަން ހުރީ ގަވާއިދާ އެއްގޮތަކަށް ނޫން.
• ހުއްދަ ދީފައިނެތް ތަންތަނުގައި ކެމިކަލް އެބަހުރި.
• މާލޭގައިވެސް ކޮންމެވެސް ވަރަކަށް ކެމިކަލް ގުދަން އެބަހުރި .

މިގޮތަށް މިކަން ނުކުރެއްވުމަށް ތަކުރާރުކޮށް ނަސޭހަތްތެރިވަމުން ޒުހުރީ ވަނީ ރައްޔިތުންނަށް ހާއްސަ އިލްތިމާސްއެއްވެސް ކުރައްވާފައެވެ.

"ކެެމިކަލްއަކީ ވަރަށް ފަސޭހައިން އަލިފާން ހިފާއެއްޗެއް. ނުރައްކާތެރި އެއްޗެއް. ގަވާއިދުތަކަށް އަމަލުކުރުމަކީ މުހިންމުކަމެއް. ޑިފެންސް މިނިސްޓްރީގެ ކެޕިޓަލް ގައިޑްލައިންއާ އެއްގޮތަށް އަމަލުކުރާށޭ. މިގޮތައް އަމަލުނުކުރާނަމަ ފިޔަވަޅު އެޅޭނެ އިހުތިޔާރު ލިބިގެންވެއޭ. ވިސްނާލުން ރަނގަޅު މިކަމަށް.

ލައިސަންސާއި ނުލައި މީހުން ދިރިއުޅޭ ތަންތަނުގައި ކެމިކަލް ގެންގުޅޭނަމަ ޖުރިމަނާ ކުރަން ނުވަތަ ޖަލަށް ލުމުގެ ބާރު ތަންފީޒީ އިދާރާތްތަކަށް ދީފައިވާއިރު އެ ކުށްތަކަށް 5 ލައްކަ ރުފިޔާއިން ފެށިގެން 1 މިލިއަން ރުފިޔާ އާއި ހަމައަށް ޖުރިމަނާ ކުރެވޭނެއެވެ. ނުވަތަ 5 އަހަރާއި 20 އަހަރާއި ދެމެދުގެ މުއްދަތަކަށް ޖަލަށް ލެވޭނެއެވެ.

ކޮންމެއަކަސް 5 އަހަރު ފަހުންވެސް ދައްކަން މި ޖެހެނީ އެއްވާހަކައެކެވެ. މަދު ކެމިކަލް ގެންގުޅުމަށް މާލެއިން ހުއްދަ ދިނުމަކީ އެބަޔަކު ބޭނުންވާހާ ގޮތަކަށް ކަންކުރުމަށް ދެވޭ ފުރުސަތެއްނޫނެވެ. ގަވާއިދާއި ގާނުނުތަކަށް ބޯލެންބުމަކީ އެންމެންގެވެސް ވާޖިބެކެވެ. ކަމާ ބެހޭ އިދާރާތަކުން އަބަދު "ދަނޑިބުރި" ހިފައިން ނެތަސް އެންމެންގެ ސަލާމަތަށް ވިސްނުމަކީ ފަރުދީ ޒިންމާއެކެވެ. މި މައްސަލަތަކާއެކު ދެން ސުވާލަކީ މައްސަލަ ހައްލުވާނީ އަނެއްކާވެސް ހިތާމަވެރި 3 ވަނަ ހާދިސާއެއް ހިނގުމުން ހެއްޔެވެ؟