ދިވެހިރާއްޖޭގައި ދިގު ދެމިގެން ދިޔަ ވެރިކަމެއްގެ ތެރެއިން މަލްޓިޕާޓީ ޑިމޮކްރަސީއަށް ރާއްޖެ ދީއްލައިލުމުގެ މެޑެލް ވަކި ބަޔަކު ޖެހި ނަމަވެސް، ޙަޤީޤަތަކީ އެ ބަދަލަކީ އެތައް ބަޔެއްގެ ޤުރުބާނީއާއި ގުޅިފައިވާ ބަދަލެއްކަމެވެ. ރާއްޖެ ޒަމާނީ ޑިމޮކްރަސީއަކަށް ތަންދިނުމަށް އެއިރުގެ ވެރިންނަށް ކުރިމަތިކުރުވި ހާލަތަކީ އެ ސަރުކާރުގެ ބޭރުންނާއި އެތެރެއިން ވެސް ކުރިމަތިވި ކަންތައްތަކެކެވެ. އެކަމުގެ މެޑެލް ވަކި ބަޔަކަށް ޖެހޭވަރަށްވުރެ އެއީ ސާފު މަންޒަރެކެވެ. 2003 ވަނަ އަހަރު، ދިވެހިރައްޔިތުންގެ ޑިމޮކްރެޓިކް ޕާޓީ (އެމްޑީޕީ) ވުޖޫދުވުމުގެ ދަތުރުގައި އިސް ކަނޑި އެނބުރި ބޭބޭފުޅުންނާއި، ފުރަމަ 42 ސޮއި ދެއްވި ބޭފުޅުންނަށް ނަޒަރުކޮށްލުމުން، އެ ބޭބޭފުޅުން އެކި ހިސާބުން އެހާރާއި މިހާރު ތިއްބެވި ދިމާތައް ސާފުކޮށް ފެނެއެވެ.

އެންމެ ރަނގަޅެވެ. އެ ބަދަލުގެ ތެރެއިން އެންމެ ފުރަތަމަ އުފަންވި ޕާޓީއަކީ އެމްޑީޕީއެވެ. އޭގެ ފަހުން ދެ ފަހަރަކު ވެރިކަމަށް އައިސްފިއެވެ. އެ ދެފަހަރު ކުރެވުނު މަދު ރަނގަޅުކަމަކަށްވުރެ، ކުރެވުނު ގިނަ ކަންކަމަކީ ޤައުމަށް ދިގުދެމިގެންދާނެ ގެއްލުން އިންތިހާއަށް ލިބިގެންދާނެކަންކަމެވެ. އެކަންކަމުން އަރައިނުގަނެވި އެތައް އަހަރެއް، އެތައް ތަކުލީފެއް އުފުލާންޖެހޭފަދަ ކަންކަމެވެ.

އެމްޑީޕީގެ އެންމެ ބޮޑު ހަދިޔާ

އެމްޑީޕީން ގެނެސްދިން އެންމެ ބޮޑު ހަދިޔާއަކީ އިޖުތިމާއީ ބައިބައިވުން އުފައްދައި، ކުލުނާއި ދޭދޭ ލޯބި ފަރުދުންނާއި މުޖުތަމައުއިން ނައްތާލުމެވެ. އެހެން މީހުންގެ ސިކުނޑިންނުކުމެ ޚުދު ތިމާގެ ސިކުނޑިން ވިސްނާލާށެވެ. މި ޑިމޮކްރަސީ ތެރެއަށް އަހަރަމެން ޣަރަގުވެގެން ދިޔައިރު، އެމްޑީޕީން ދަސްކޮށްދިނީ ''ބިރު ފަހަނަ އަޅައި ދާށެވެ.'' އެ ބިރު އެމީހުން ދައްކުވައި ދިނީ ފުރަތަމަ މާތްވެގެންވާ އިސްލާމްދީނާއި ހަމައިންނެވެ. ދީނުގެ ހަމަތައް މުގުރައި، ނޭއްގާނީ ވިޔާނުދާ ޢަމަލުތައް އިސްކޮށް ''ބިރަކާއި ނުލައި މަޖާކުރާން'' ދަސްކޮށްދީ، އެފަދަ ޖީލެއް ބިނާކުރުމުގެ ބިންގާ އެމްޑީޕީން އެޅިއެވެ. ބިރު ފަހަނައަޅައިގޮސް ވެރިއެއް، މަޔެއް، ބަފައެއް، މުދައްރިސެއް، ޑޮކްޓަރެއް، މިހެންކިޔާނެކަމެއްނެތެވެ. އިޚްތިރާމް ކުރާންޖެހޭ މިފަދަ މީހުންނަށް އިޚްތިރާމް ނުކުރުމުގެ ޘަގާފަތެއް މިތާ އުފަންކުރުވިއެވެ. ޕާޓީގެ ލޯބީގައި ޢާއިލީ ގުޅުންތައް ވިއްސިވިހާލިކޮށްލިއެވެ. 2008 ވަނަ އަހަރު ވެރިކަމުގެ ބާރުލިބުމުން އެމްޑީޕީން އިންދި ''ބިރު ކަނޑާލުމުގެ'' އޮށުން ފެޅި ގަސްތައް މިއަދު ހެދި ބޮޑުވެފައިވާއިރު ޤައުމު މިވަނީ އަތުނުވާ ހިސާބަށް ގޮސްފައެވެ.

ތަޢުލީމަށް ކޮކަޑިލުން

އެމްޑީޕީގެ މައި ފަންޑުވެރީންނަކީ ހުޅަނގުގެ ދޮން މީހުންނެވެ. އެމީހުންނަކީ ޑިމޮކްރަސީއާއި، އިންސާނީ ޙައްޤުތަކުގެ ޗެމްޕިއަނުންނަށް ހެދިގެން އުޅޭ ބަޔެކެވެ. މިސާލަކަށް ބަލާނަމަ އެ ޗެމްޕިއަނުންގެ އިންސާފް މިއަދު ފަލަސްތީނާއި، ލުބްނާންފަދަ ޤައުމުތަކުން އެބަފެނެއެވެ. އެފަދަ ބަޔަކު އަހަރެމެންނަށް ހެޔޮއެދޭނެކަމަށް ދުށުމީ މޮޔަކަމެކެވެ. އެކަން ޤަބޫލުކުރާނަމަ އެވަނީ އެމީހުންގެ ބާރުދަށުވެ ޣާފިލުވެފައެވެ. ދެންފަހެ ވިސްނާލާއިރު، އެފަދަ އެމީހުން ދޭ ބޯ ޖެހި ނޫޓުން ސިޔާސީ ހަރަކާތްހިންގައި، ޕާޓީ ވަރުގަދަކޮށް ހެދުމުގެ ފަހަތުގައި އޮތީ އެމީހުންގެ އެޖެންޑާ ދިވެހި ފަސްގަނޑުގައި ހިންގުމެވެ. އެމީހުން ދޭ ތަމްރީންތައް ހެދިއެވެ. އެއަށްފަހު އެމީހުންގެ އެޖެންޑާގެ ތެރެއިން އެމީހުންގެ ބޮޑުންނަށާއި، އެމީހުންނާއި ބައިއަތުހިފައިގެން ތިބި ބައެއް ދިވެހީންނަށް ސަރުކާރުގެ މަގާމުތައްދީ ޕޮލިސީ ލެވެލްގައި ކަންކަން ރާވާ ހިންގުމުގެ ފުރުސަތުދިނެވެ. ހުޅަނގުގެ ޕްލޭނަކީ ދިވެހި މި ފިކުރުގެ ތެރެއަށް މަޑުމަޑުން އެމީހުންގެ ގޮތްތައް ވެއްދުމެވެ. މަޑުމަޑުން ރޭވުންތެރިކަމާއެކުއެވެ. އެ މަގްސަދު ހާސިލް ކުޅައުމަށް ތަޢުލީމާ މަންހަޖު ބަދަލުކޮށް، މަންހަޖަށް ހަމަލާދެވޭތޯ އެކިފަހަރުމަތީން ބަލާފަވެއެވެ. އެމްޑީޕީން ވަނީ އެކި ބަހަނާދައްކައި ތަޢުލީމީ މަންހަޖާކުޅެން މަސައްކަތްކޮށްފައިކަމީ ދިރިތިބީން ދަންނަ ޙަޤީޤަތެކެވެ.

މާލީ ދަންތުރައިގައި ޖެއްސުން

އެމްޑީޕީއަށް ވެރިކަން ލިބުނު ހިނދު، ދައުލަތުގެ ކުންފުނިތަކުގެ މެޖޯރިޓީ ހިއްސާ ބޭރު ކުންފުނިތަކަށް ވިއްކައި، މައި އެއާޕޯޓް ބޭރު ބަޔަކަށްދީ، ކަންކަން މެނޭޖްނުކުރެވި ސިވިލްސާވިސް މުވައްޒަފުންގެ މުސާރަ އުނިކޮށް، ސްކޫލް،މިސްކިތްފަދަ ތަންތަނުގެ ފާޚާނާ ސާފުކޮށްލާނެ އެއްޗެއް ނުލިބޭ ދަރަޖައަށް ދައުލަތުގެ މާލީ ހާލަތު ދިޔައެވެ. ފުރަތަމަ ފަހަރު ތިން އަހަރުން އެވެރިންގެ ވެރިކަން ނިމުނުއިރު ދައުލަތުގެ މާލީކަންކަން އޮތީ ބޮއްސުންލާފައެވެ. އޭގެ ފަހުން ފަސް އަހަރުގެ ދައުރެއް ފުރިހަމަކޮށް ނިންމިއިރު ޤައުމު އަތުޖެހޭ ހިސާބަކުނެތެވެ. ފައިސާގެ މައްޗަށް ފައިސާ ޗާޕުކޮށް، އެތައް ބިލިއަން ރުފިޔާއެއް ޗާޕުކޮށް، ޕާޓީއާއި ޢާއިލީ މީހުންނަށް މިލިއަނުން ބަދަލުދީ، ޕްރޮޖެކްޓްތަކުން އެތައް ކޮރަޕްޝަނެއް ވަނީ ހިންގާފައެވެ.

ދިނީ މުޅިންވެސް ގެއްލުން

އެބައި މީހުން ޤައުމުގެ ތަރައްޤީއަށް ގިނަގުނަ މަސައްކަތްތަކެއް ކޮށްފައިވާ ކަމަށް ބުނެ އުޅުނު ނަމަވެސް، ޙަޤީޤަތުގައި މި ޕާޓީއިން ދިވެހި ޤައުމަށް ދިނީ މުޅިން ވެސް ގެއްލުމެވެ. އޭގެ ބައެއްކަންކަން އިތުރަށް ޚުލާސާކޮށް ފާހަގަކޮށްލާނަމެވެ.

އެންމެ ފުރަތަމަ ކަމަކަށް، އެމްޑީޕީގެ ވެރިކަމުގައި ދިވެހިރާއްޖޭގެ އިސްލާމީ އަޤީދާއަށް ބޮޑެތި ގޮންޖެހުންތަކެއް ކުރިމަތިވިއެވެ. އިސްލާމްދީނާ ޚިލާފު ޚިޔާލުތަކާއި ޢަމަލުތައް ފެތުރުމަށް މަގުފަހިވެ، ދީނީ ޝިޢާރުތަކަށް ފުރައްސާރަކުރުމުގެ ޘަޤާފަތެއް އުފެދިގެން ދިޔައެވެ. މިކަމުގެ ސަބަބުން ދިވެހިންގެ އަޞްލު ދީނީ ހަރުދަނާކަން ގެއްލި، ޒުވާނުންގެ މެދުގައި ދީނީ ލާމެހިކަން ކުޑަވެގެން ދިޔައެވެ.

ދެވަނަ ކަމަކަށް، އެމްޑީޕީގެ އިޤްތިޞާދީ ސިޔާސަތުތަކުގެ ސަބަބުން ޤައުމުގެ ދަރަނި އިންތިހާއަށް އިތުރުވެ، ދައުލަތުގެ ޚަރަދުތައް ބޮޑުވެގެން ދިޔައެވެ. ބޭރުގެ އެހީއަށް ބަރޯސާވުން އިތުރުވެ، ޤައުމީ މިނިވަންކަމަށް ނުރައްކާވާ ފަދަ އެއްބަސްވުންތަކެއް ވެވުނެވެ. މީގެ ސަބަބުން ދިވެހިރާއްޖޭގެ އިޤްތިޞާދީ މިނިވަންކަން ގެއްލި، ދިވެހިންނަށް ލިބެންޖެހޭ ވަޒީފާތައް ބިދޭސީންނަށް ދޫކޮށްލަން ޖެހުނެވެ.

ތިންވަނަ ކަމަކަށް، އެމްޑީޕީގެ ސިޔާސަތުތަކުގެ ސަބަބުން ދިވެހިންގެ އިޖްތިމާޢީ ފޭރާން ވަރަށް ބޮޑަށް ބަދަލުވެގެން ދިޔައެވެ. ބޭރުގެ ނުރަނގަޅު އާދަކާދަތައް އާންމުވެ، ދިވެހިންގެ އަމިއްލަވަންތަ ސަގާފަތާއި އާދަކާދަތައް ގެއްލެމުން ދިޔައެވެ. ޒުވާނުންގެ މެދުގައި މަސްތުވާތަކެތީގެ ވަބާ ފެތުރި، ކުށްކުރުމުގެ ނިސްބަތް އިތުރުވެގެން ދިޔައެވެ.

ހަތަރުވަނަ ކަމަކަށް، އެމްޑީޕީގެ ޚާރިޖީ ސިޔާސަތުގެ ސަބަބުން ދިވެހިރާއްޖޭގެ މިނިވަންކަމަށް ބޮޑެތި ގޮންޖެހުންތަކެއް ކުރިމަތިވިއެވެ. ބޭރުގެ ބާރުގަދަ ޤައުމުތަކުގެ ނަކުގެ ނުފޫޒު އިތުރުވެ، ދިވެހިރާއްޖޭގެ ސިޔާދަތަށް ނުރައްކާވާ ފަދަ އެއްބަސްވުންތަކެއް ވެވުނެވެ. މީގެ ސަބަބުން ދިވެހިރާއްޖޭގެ މިނިވަން ނިންމުންތައް ނިންމުމުގެ ބާރު ކުޑަވެގެން ދިޔައެވެ.

ފަސްވަނަ ކަމަކަށް، އެމްޑީޕީގެ ވެރިކަމުގައި ޤައުމުގެ އެތެރޭގެ ސިޔާސީ ހަމަޖެހުން ގެއްލި، ރައްޔިތުންގެ މެދުގައި ބައިބައިވުން އުފެދުނެވެ. ސިޔާސީ ވާދަވެރިކަން ހައްދުފަހަނައަޅައި ގޮސް، އާއިލާތަކާއި ރަށްރަށުގެ މެދުގައި ފިތުނަފަސާދަ އިތުރުވެ، އިތުރުވެގެން ދިޔައެވެ. މީގެ ސަބަބުން ދިވެހިންގެ އެއްބައިވަންތަކަމާއި އެކުވެރިކަން ގެއްލި، ޤައުމީ ތަރައްޤީއަށް ހުރަސްތަކެއް ކުރިމަތިވިއެވެ.

ހަވަނަ ކަމަކަށް، އެމްޑީޕީގެ ތަޢުލީމީ ސިޔާސަތުތަކުގެ ސަބަބުން ދިވެހި ދަރިވަރުންގެ ތަޢުލީމީ ފެންވަރު ދަށްވެގެން ދިޔައެވެ. އިސްލާމީ ތަޢުލީމަށް ދޭންޖެހޭ އަހައްމިއްޔަތުކަން ނުދެވި، ބޭރުގެ ސެކިއުލަރ ތަޢުލީމީ ނިޒާމުތަކަށް އިސްކަންދިނުމުގެ ސަބަބުން ދިވެހި ދަރިވަރުންގެ ދީނީ އަޤީދާ ބަލިކަށިވެގެން ދިޔައެވެ. މީގެ އިތުރުން، ޤައުމީ ތާރީޚާއި ސަގާފަތް ދަސްކޮށްދިނުމަށް އެކަށީގެންވާ ސަމާލުކަމެއް ނުދެވުނެވެ.

ހަތްވަނަ ކަމަކަށް، އެމްޑީޕީގެ ވެރިކަމުގައި ޤައުމުގެ ތިމާވެށި ހަލާކުވެ، ގުދުރަތީ ވަސީލަތްތަކަށް ބޮޑެތި ގެއްލުންތަކެއް ލިބިގެން ދިޔައެވެ. ތަރައްޤީގެ ނަމުގައި ގިނަ ރަށްތަކެއްގެ ފަޅުތައް ހިއްކައި، މުރަކަތަކާއި ފަރުތަކަށް ނޭދެވޭ އަސަރުތަކެއް ކުރިމަތިވިއެވެ. މީގެ ސަބަބުން ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޓޫރިޒަމް ޞިނާޢަތަށް ދިގު މުއްދަތުގައި ނޭދެވޭ އަސަރުތަކެއް ކުރާނެކަން ކަށަވަރެވެ.

އަށްވަނަ ކަމަކަށް، އެމްޑީޕީގެ ސިޔާސަތުތަކުގެ ސަބަބުން ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޝަރުޢީ ނިޒާމު ބަލިކަށިވެ، ޢަދުލު އިންޞާފު ޤާއިމުކުރުމުގައި ދަތިތަކެއް ކުރިމަތިވިއެވެ. ޝަރުޢީ ދާއިރާގެ މިނިވަންކަމަށް އަރައިގަތުމާއި، ޤާނޫނުތަކަށް ބަދަލު ގެނައުމުގެ ސަބަބުން ޤާނޫނުގެ ވެރިކަން ނެތިގެން ދިޔައެވެ. މީގެ ސަބަބުން ރައްޔިތުންގެ ޙައްޤުތައް ގެއްލި، ކުށްކުރުން އިތުރުވެގެން ދިޔައެވެ.

އެމްޑީޕީގެ ސިޔާސަތުތަކުގެ ސަބަބުން ދިވެހި ޤައުމަށް މުޅިންވެސް ގެއްލުމެވެ. ދީނީ، އިޤްތިޞާދީ، އިޖްތިމާޢީ، ސިޔާސީ އަދި ތިމާވެށީގެ ގޮތުން ޤައުމަށް ލިބުނު ގެއްލުންތަކަކީ ފަސޭހައިން އަނބުރާ ރުޖޫޢަކުރެވޭނެ ކަންކަމެއް ނޫނެވެ. އެހެންކަމުން، ދިވެހި ރައްޔިތުން މި ޙަޤީޤަތްތައް ވިސްނައި، ކުރިއަށް އޮތް ތަނުގައި ޤައުމީ ލާބައާއި މަންފާއަށް އިސްކަންދޭ ސިޔާސަތުތަކެއް ގެންގުޅޭ ވެރިކަމަކަށް ހިމާޔަތްދީ، އެއްބާރުލުން ދިނުމަކީ މާދަމާއަށް ވެސް އެންމެ ފަހި،ލާބަހުރި ގޮތެވެ.