ގާތްގަނޑަކަށް ފަސްލައްކައެއްހާ މީހުން ގެ އާބާދީއެއް މި ދިވެހިރާއްޖެ ކަޑައްތުކުރިއިރު، މިއަދު އާބާދީގެ 52% އަކީ 18 އަހަރުން ދަށުގެ ކުދިންނެވެ.، އެއީ އަދަދުކުރާނަމަ 128,635ކުދިންނެވެ. މުޖްތަަމައުގެ ދެބައިކުޅަ އެއްބަޔަށްވުރެ ބޮޑުބައި ހިއްސާ ކުރަނީ ކުޑަކުދިންނެވެ. އެކުދިންގެ ހައްގުތައް ކަށަވަރުވެގެންނޫނީ ހަރުދަނާ، އިޙްލާސްތެރި އަދި އުފެއްދުންތެރި ޖީލެއް ބިނާނުކުރެވޭނެއެވެ.

ކުޑަކުދިންނަށް މިއަދު ދިމާވެފައިވާ އެންމެ ބޮޑު ގޮންޖެހުމަކީ ރައްކާތެރި މާހަވްލެއް ޤާއިމްކުރުމަށް ކުރާ މަސައްކަތަށް ދިމާވެފައިވާ ގޮންޖެހުމެވެ. 2021 ގައި އެކަނިވެސް ކުޑަކުދިންނަށް ކުރާ އެކި ޒާތުގެ އަނިޔާގެ 207 މައްސަލައެއްވަނީ ފުލުހުންނަށް ހުށައަޅާފައެވެ. އޭގެ ތެރެއިން %65 އަކީ 18 އަހަރުން ދަށުގެ ކުދިންނަށް ކޮށްފައި ހުރި ޖިންސީ އަނިޔާގެ މައްސަލަތަކެވެ، އެ އަހަރު ރާއްޖޭގެ އެކި ކަންކޮޅުތަކުން އަނިޔާގެ ތަފާތު 48 މައްސަލަ ފުލުހަށް ވަނީ ހުށައަޅާފައެވެ. 2023 ގައި ހުށައެޅުނު މައްސަލަތަކަށް ބަލާއިރު މިއަދަދު ދަށް ނަމަވެސް މާބޮޑު ފަރަގެއް އައިސްފައިނުވާކަން ފުލުހުން އާއްމުކުރި ތަފާސް ހިސާބުތަކަށް ބަލާލީމައިނގެއެވެ. އެގޮތުން ފާއިތުވެ ދިޔަ އަހަރުގައި ކުޑަކުދިންނަށް ތަފާތު އެކި ގޮތްގޮތުންކުރާ އަނިޔާގެ 189 މައްސަލަވަނީ ފުލުހަށް ހުށައަޅާފައެވެ. މީގެ ތެރޭގައި އެންމެ ގިނައީ ޖިންސީ އަނިޔާގެ މައްސަލަތަކެވެ. މި މައްސަލަތަކުގައި ދައުވާކޮށް ކުށްސާބިތުވުމާއި ގުޅިގެން 16 މީހެއްގެ މައްޗަށް ވަނީ ހުކުމް ތަންފީޒުކޮށްފައެވެ. ހުށައެޅުނު މައްސަލަތަކާއި އަޅާބަލާއިރު ތަހުގީގުކޮށް ހުކުމް ތަންފީޒުކޮށް ނިމިފައިވަނީ 20 މައްސަލައެވެ. އެހެން ކަމުން މިފަދަ މައްސަލަތަކުގެ އެންމެ ފުންމިނަށް ދާން ގިރާ ކުރަންޖެހޭ ހަރުފަތްތައް ގިނަކަން މިނަތީޖާތަކަށް ބަލާލުމުން އެނގެއެވެ.

ކުޑަކުދިންގެ ހައްގުތައް ރައްކާތެރިކުރުމަށް ކުރާ މަސައްކަތްތަކުގެ ދަށުން، ޔުނިސެފް އިން ވަނީ ރާއްޖޭގެ ކުޑަކުދިންގެ ހައްގުތައް ރައްކާތެރިކުރާ ޖަމިއްޔާތަކާއި ކަމާއި ބެހޭ އިދާރާތަކާއި ގުޅިގެން "ކޮންމެ ކުއްޖަކަށް އާއިލާއެއް" މި ޝިއާރުގެ ދަށުން މަގު ޗާާޓެއް އެކުލަވާލާފައެވެ. މި މަގު ޗާޓުގެ ލަނޑުދަނޑިތައް ހާސިލްކުރަން އަމާޒު ހިފާފައި ހުރީ 2028 ވަނަ އަހަރުގެ ނިޔަލަށެވެ. މި މަގުޗާޓުގައި ވާ ގޮތުން މިހާރު މިއޮތް ހާލަތަށް ބަދަލުގެނެވޭނެއެވެ.

މި ބަދަލުގެނައުމަށް މަގު ޗާޓުގައި ހިމަނާފައިވަނީ ތިން ގިންތި އަކަށް އަމާޒުކޮށްގެންނެވެ. އޭގެތެރެއިން ފުރަތަމަ ގިންތި އަކީ ފަރުދީ ގޮތުން އެޅެން ހުރި ފިޔަވަޅުތައް ހަރުދަނާ ކުރުމެވެ. ދެވަނަ ގިންތި އަކީ އިޖްތިމާއީ ގޮތުން މުޖްތަމައުގެ ތެރެއިން ކުއްޖާއަށް ލިބެންޖެހޭ ރައްކާތެރިކަން ކަށަވަަރުކޮށްދީ ދެމެހެއްޓުމުމެވެ. ތިން ވަނަ ގިންތި އަކީ ތައުލީމު އުނގަންނައިދޭ މުއައްސަސާތައް މެދުވރިކޮށްގެން އާއްމުންގެ މެދުގައި ހޭލުންތެރިކަން އިތުރުކޮށް އެދެވޭ ގޮތެއްގައި އެފަދަ ހަރަކާތްތައް ކުރިއަށް ގެންދާނެ އޮނިގަނޑެއް ބިނާކުރުމެވެ. މީގެ އިތުރަށް ކުޑަކުދިން ތަހައްމަލު ކުރަން ޖެހޭ އަނިޔާތަކުގެ މިންވަރު މަދުކޮށް މިހާރު ރާއްޖޭގައި އަމލު ކުރަމުންދާ ނިޒާމުގައި ހުރި މައްސލަތައް ހއްލުކުރުމަށް ވެސް މިއެކްޝަން ޕްލޭން ގައި ވަނީ ހިމަނާފައެވެ. މިއެކްޝަން ޕްލޭންގެސަބބުން މިހާރަށްވުރެ މިފަދަ ނިޒާމުތަކުގެ ހިންގުން ރަނގަޅުވެ ލަނޑުދަނޑިތަކަށް ވާސލްވުމުގައި އަވަސް ކަމިޔާބީތަކެއް ލިބިގެންދާނެކަމުގެ އުއްމީދު އެބައޮތެވެ. މީގެ ހެއްކަކީ މެކްސިކޯ، ޖޯޑަން އަދި ފިލިޕީންސްގފަދަ ގައުމްތަކަށް އައި ބަދަލުތަކެވެ. އެގޮތުން 2017-2022 މިދެންނެވި ގައުމްތަކުގައި ކުޑަކުދިންނަށް އިހުމާލުވެގެން ހުށއެޅުނު މައްސަލަތަކުގެ އަދަދުވަނީ ވަރަށް ބޮޑަށް ދަށްވެފައެވެ. ރާއްޖެއިން ހުށއެޅޭ ޖިންސީ ގޯނާގެ މައްސަލަތަކުގައި ގިނައިން ޝާމިލުވެފައި ހުންނަނީ ފިރިހެނުންނެވެ އަދި އާއްމުކޮށް ގޯނާ ލިބެނީ ގާތް މީހުންގެ ފަރާތުން ކުއްޖާ ހެދިބޮޑުވާ ވެށިންނެވެ. ރާއްޖޭގައި އެންމެ ގިނައީ ކުޑަކުދިންނާއި ބެހުމުގެ މައްސަލަތައްކަން، މިހާތަނަށް ހުށައަޅާފައިހުރިި ރިޕޯޓުތަކާއި ކުޑަކުދިންގެ ހައްގުތައް ރައްކާތެރިކުރުމަށް މަސައްކަތް ކުރާ ބައިނަލްއަގުވާމީ އަދި ސަރުކާރުގެ ރަސްމީ އިދާރާތަކުން އާޢްމުކުރާ އަހަރީ ލިޔުންތަކާއި ތަފާސްހިސާބުތަތައް ބަ ލާލުމުން އިނގޭނެއެވެ. އަދި ރާއްޖޭގައި މިހާރަކަށް އައިސް މީސްމީޑިއާ މެދުވެރިކޮށް ކުޑަކުދިންނަށް ކުރާ ޖިންސީ އަނިޔޔާގެ މިންވަރު އިތުރުވެފައެވެ.

މިފަދަ މަގު ޗާޓުތަކުގެ އަލީގައި ގައުމަށް ބަދަލެއް ގެނެވޭނީ ފަރުދީ ޒިންމާ އޭގެ އެންމެ ފުރިހަމައަށް އަދާކޮށްގެންނެވެ. ތިމާވެއްޓާއި ލޭނު މަސްވެރިކަމަށް ދޭ އަހައްމިއްޔަތުކަން، ގައުމުގެ ޅަދަރިން ރައްކާތެރިކުރުމަށް ދެވިގެންނޫނި މިތަނުގެ މިހާރު މިއޮތް ސިޔާދަތާއި ސަގާފަތެއް އަންނަވި ޖީލާއި ހަމައަކަށް ނުދެމެހެއްޓޭނެއެވެ.