ރިޔާސީ އިންތިޚާބުގެ ދެވަނަ ބުރަކަށް ދާންޖެހުމަކީ ދައުލަތުން އެތަން މިލިއަން ރުފިޔާ ހޭދަވާ ކަމެކެވެ. ކުރު ގޮތަކަށް މިންކުރާނަމަ 15 ވަރަކަށް ރަށުގެ ނަރުދަމާ އަޅާނެ ފައިސާ އެކަމަށް ހޭދަވެއެވެ. އެހެންކަމުން ޤާނޫނު އަސާސީ ރޫހާއެއްގޮތަށް ރައްޔިތުންގެ މެދުގައި ރިޔާސީ އިންތިޚާބު އެއްބުރުން ނިންމޭނެ ގާނޫނީ ހައްލެއް ހޯދުމަކީ މި އަދުގެ ރައީސުލްޖުމްހޫރިއްޔާ ޑރ. މުހައްމަދު މުޢިއްޒުގެ ވިސްނުންފުޅެވެ.

އެމަނިކުފާނު ވަކާލާތު ކުރަށްވަނީ ރިޔާސީ އިންތިހާބުގެ ދެވަނަ ބުރު އުވާލައި ޕްރިފެރެންޝަލް ވޯޓިން ނިޒާމަކަށް ދިޔުމަށެވެ. މި ނިންމުން ނިންމުމަށް ރައްޔިތުންގެ ބަސް ހޯދާނެއެވެ. ރައްޔިތުން ނޫނެކޭ ބުނެފިނަމަ އެކަމެއް ނުކުރަށްވާނެއެވެ.

2008 ވަނަ އަހަރު ލިބުނު ފެހި ޤާނޫނުއަސާސީގެ ތަޖުރިބާގެ ތެރެއިން އިސްލާހް ކުރަންޖެހޭކަމަށް ދެނެގަނެވޭކަންކަން އިސްލާހް ކުރުމަކީ އޮތްކަމެކެވެ. ޤައުމުގެ ކެރި ފޯރުންތެރިކަމާއި ޤައުމީ މަސްލަތަހަތު ހިފެހެއްޓުމަށް، ޤާނޫނުއަސާސީން ކަށަވަރުކޮށްދޭ ހައްގަކަށް އުނިކަން ނާންނާނެހެން ކަންކަން ތަރުތީބު ކުރުމަކީ ޤައުމުގެ ކުރިމަގަށް، ގައުމުގެ ރައްޔިތަށް އޮތް އެންމެ ރަނގަޅު ގޮތެވެ. އެހެންކަމުން ޤާނޫނުއަސާސީ އަށް އިސްލާހެއް ގެނެސް ރިޔާސީ އިންތިޚާބުގެ ނަތީޖާ އެއްބުރުން ނެރުމުގެ ވިސްނުމަކީ މާލިއްޔަތަށް ބޮޑު ލުޔެއްދީ، ވެރިކަމަށް އަންނަ ސަރުކާރަކަށް ރައްޔިތުންނަށްޓަކައި އެފައިސާ ބޭނުންކުރަން ލިބިދެވޭނެ ފުރުސަތެކެވެ.

ކަން މިހެން އޮތްނަމަވެސް އެމްޑީޕީގެ ސަރުކާރުގެ ޔޫތު މިނިސްޓަރު އަހްމަދު މަހްލޫފް ރައްޔިތުންގެ މެދުގައި ފިތުނައިގެ އޮށެއް އިންދައިފިއެވެ. އެއްބުރުން ނަތީޖާ ނެރެން އުޅެނީ ވޯޓު އޮޅުވާލުމަށް ކަމަށް ކިޔައި ރައްޔިތުންނަށް އެބަ އޮޅުވާލައެވެ. ދިވެހި ރައްޔިތުންނަކީ ތަންދޮރު ފިލާ ހޭލުންތެރި ބަޔެކެވެ. އެހެންކަމުން މީހަކު ފަތުރާ މިޒާތުގެ ފިތުނައިން ސަލާމަތްތެރިވެ ތިބެން ވިސްނަންވާނެއެވެ.

މި ފިތުނައިން ސަލާމަތް ކުރުމަށް ވެރިކަން ކުރާ ޕީއެންސީގެ އެއް ނައިބު ރައީސް، ބާރަށު ދާއިރާގެ މެމްބަރު އިބްރާހީމް ޝުޖާގެ މި ވިދާޅުވުމަށް ވިސްނަވާލަމާތޯއެވެ؟

‘’ތާއީދު އޮތްތޯ ނެތްތޯ ނިންމަވާނީ ދިވެހި ލޮބުވެތި ރައްޔިތުން.ރައްޔިތުންގެ ތާއީދު ނެތީމާ ނޫންތޯ ތިތިބީ ވެރިކަމުން ދުރުކޮށްފަ؟ރައްޔިތުންނަށް ވަރަށް ސާފުކޮށް އެނގޭ ގައުމަށް ހެޔޮއެދޭ މީހުންނާއި ހެޔޮ ނޭދޭ މީހުން.މިޤައުމުގައި ވޯޓްލާނީ ގަލަމުން ފާހަގަޖަހައިގެން އެތެރެފެންނަ ފޮއްޓަށް.’’ މަހްލޫފަށް ރައްދުދެއްވައި ޝުޖާއު ވިދާޅުވެފައެވެ.

ފިތުނަ ނުއުފައްދާށެވެ. ރައީސް މުޢިއްޒު ތާއީދު ކުރަށްވާ ޕްރެފެރެންޝަލް ވޯޓިން ސިސްޓަމަކީ ޑިމޮކްރެޓިކް ގިނަ ގައުމުތަކެއްގައި މިހާރު ވެސް އަމަލުކުރަމުންދާ ނިޒާމެކެވެ.

މި ނިޒާމުގެ ޚިޔާރު ކުރަންޖެހޭ ސަބަބުތަކުގެ މައްޗަށް ފިކުރު ހިންގުމަށް ފައިދާތަކަށް ކުރުކޮށް ބަލައިލާއިރު،

ޕްރެފެރެންޝަލް ވޯޓިން ނިޒާމްގެ ފައިދާތައް:

1. ވޯޓުދޭ ފަރާތްތަކުގެ ޙައްޤުތައް ހިމާޔަތްކުރުން:

މި ނިޒާމުގެ ދަށުން، ވޯޓުދޭ ފަރާތްތަކަށް އެމީހުންގެ ތަރުތީބުން ކެންޑިޑޭޓުންނަށް ވޯޓުލުމުގެ ފުރުޞަތު ލިބެއެވެ. މިގޮތުން، އެމީހުންގެ އެންމެ ފުރަތަމަ ޗޮއިސް ކާމިޔާބު ނުވިނަމަވެސް، ދެވަނަ ނުވަތަ ތިންވަނަ ޗޮއިސްއަށް ވޯޓު ގުނުމުގެ ފުރުޞަތު އޮވެއެވެ. މިއީ ވޯޓުދޭ ފަރާތްތަކުގެ ޙައްޤުތައް އިތުރަށް ހިމާޔަތްކުރެވޭ ގޮތެކެވެ.

2. ވޯޓުތައް "ބޭކާރުވުން" މަދުކުރުން:

ޕްރެފެރެންޝަލް ވޯޓިން ނިޒާމުގެ ސަބަބުން، ވޯޓުދޭ ފަރާތްތަކުގެ ވޯޓު "ބޭކާރުވުން" ވަރަށް ބޮޑަށް މަދުވެގެންދެއެވެ. އެއީ އެމީހުންގެ ފުރަތަމަ ޗޮއިސް ކާމިޔާބު ނުވިނަމަވެސް، ދެން އޮތް ޗޮއިސްއަށް ވޯޓު ބަދަލުވެގެންދާތީއެވެ.

3. ގިނަ ކެންޑިޑޭޓުންނަށް ފުރުޞަތު ލިބުން:

މި ނިޒާމުގެ ސަބަބުން ގިނަ ކެންޑިޑޭޓުންނަށް އިންތިޚާބުގައި ވާދަކުރުމުގެ ފުރުޞަތު ލިބިގެންދެއެވެ. މިއީ ޚާއްޞަކޮށް އަލަށް ސިޔާސީ މައިދާނަށް ނުކުންނަ ފަރާތްތަކަށާއި، މަދު ވަސީލަތްތަކެއް ލިބިފައިވާ ކެންޑިޑޭޓުންނަށް ވަރަށް ބޮޑު ފުރުޞަތެކެވެ.

4. ސުލްޙަވެރި ކެމްޕޭނިންގ:

ޕްރެފެރެންޝަލް ވޯޓިން ނިޒާމުގެ ދަށުން، ކެންޑިޑޭޓުން އެހެން ކެންޑިޑޭޓުންނާ ދެކޮޅަށް ނޭދެވޭ ގޮތެއްގައި ކެމްޕޭން ކުރުމުގެ ބަދަލުގައި، އަމިއްލަ ޕޮލިސީތަކާއި ވިސްނުންތައް ކުރިއަށް ނެރުމަށް ބާރުއެޅެއެވެ. މިއީ އިންތިޚާބީ މާޙައުލު އިތުރަށް ސުލްޙަވެރިވުމަށް މަގުފަހިވާނެ ކަމެކެވެ.

5. ހަމަހަމަކަން އިތުރުވުން:

މި ނިޒާމުގެ ސަބަބުން، މަދު އާބާދީއެއް ހިމެނޭ ސަރަޙައްދުތަކުގެ ވޯޓުތަކަށްވެސް އަހައްމިއްޔަތުކަން ލިބި، އެ ސަރަޙައްދުތަކުގެ އަޑު އިވިގެންދާނެއެވެ. މިއީ ޤައުމީ ފެންވަރުގައި ހަމަހަމަކަން އިތުރުވެގެންދާނެ ކަމެކެވެ.

6. ޕާޓީތަކުގެ މެދުގައި އެއްބާރުލުން އިތުރުވުން:

ޕްރެފެރެންޝަލް ވޯޓިން ނިޒާމުގެ ދަށުން، ސިޔާސީ ޕާޓީތަކުގެ މެދުގައި އެއްބާރުލުން އިތުރުވެގެންދެއެވެ. އެއީ ދެވަނަ އަދި ތިންވަނަ ޗޮއިސްގެ ވޯޓުތައް ލިބުމަށްޓަކައި، ޕާޓީތަކުން އެހެން ޕާޓީތަކާއެކު ގުޅުން ބަދަހިކުރަން މަސައްކަތްކުރާނެތީއެވެ. މިއީ ޤައުމީ އެއްބައިވަންތަކަން އިތުރުވުމަށް މަގުފަހިވާނެ ކަމެކެވެ.

7. ރައްޔިތުންގެ ބައިވެރިވުން އިތުރުވުން:

މި ނިޒާމުގެ ސަބަބުން، ވޯޓުލާ މީހުންގެ އަދަދު އިތުރުވެގެންދާނެއެވެ. އެއީ ވޯޓުދޭ ފަރާތްތަކަށް އެމީހުންގެ ޙަޤީޤީ ޗޮއިސްއަށް ވޯޓުލުމުގެ ފުރުޞަތު ލިބޭތީ، ވޯޓުލުމުގެ ޝައުޤުވެރިކަން އިތުރުވެގެންދާނެތީއެވެ.

8. ތަފާތު ޚިޔާލުތަކަށް ފުރުޞަތު ލިބުން:

ޕްރެފެރެންޝަލް ވޯޓިން ނިޒާމުގެ ސަބަބުން، މެއިންސްޓްރީމް ޚިޔާލުތަކުގެ އިތުރުން، ތަފާތު އައު ޚިޔާލުތަކަށްވެސް ފުރުޞަތު ލިބިގެންދާނެއެވެ. މިއީ ޤައުމުގެ ސިޔާސީ ވިސްނުން ތަރައްޤީވެ، ކުރިއަރައިގެން ދިއުމަށް މަގުފަހިވާނެ ކަމެކެވެ.

ޕްރެފެރެންޝަލް ވޯޓިން ނިޒާމަކީ ދިވެހިރާއްޖޭގެ އިންތިޚާބީ ނިޒާމު އިތުރަށް ހަރުދަނާކޮށް، ޑިމޮކްރަސީގެ އަސާސްތައް ވަރުގަދަކުރުމަށް މަގުފަހިވެގެންދާނެ ނިޒާމެކެވެ. މި ނިޒާމުގެ ސަބަބުން، ވޯޓުދޭ ފަރާތްތަކުގެ ޙައްޤުތައް ހިމާޔަތްވެ، ހަމަހަމަކަމާއި ހާމަކަން އިތުރުވެގެންދާނެއެވެ. އެހެންކަމުން، މި ނިޒާމު ދިވެހިރާއްޖޭގައި ތަޢާރަފުކުރުމަކީ ވަރަށް މުހިންމު ކަމެއް ކަމުގައި ދެކެމެވެ. ނަމަވެސް، މި ނިޒާމު ތަޢާރަފުކުރުމުގައި ދިމާވެދާނެ ގޮންޖެހުންތަކަށް ރިޢާޔަތްކޮށް، ފުރިހަމަ ދިރާސާއެއް ކުރުމަށްފަހު، ރާއްޖޭގެ ޙާލަތާ އެންމެ އެކަށީގެންވާ ގޮތަށް މި ނިޒާމު ތަޢާރަފުކުރުމަކީ މުހިންމު ކަމެކެވެ. މިކަމުގެ ސަބަބުން، ދިވެހިރާއްޖޭގެ އިންތިޚާބީ ނިޒާމު އިތުރަށް ހަރުދަނާވެ، ޑިމޮކްރަސީގެ އަސާސްތައް ވަރުގަދަވެގެންދާނެކަން ކަށަވަރެވެ.